Relacje, wspomnienia, wywiady

Magdalena Maliszewska, Berenika Rewicka

Kobiety Małopolskiej Solidarności

Kobieta w dziejach Polski ma miejsce szczególne. Wielokrotnie przez wieki odgrywała nie tylko olbrzymią rolę w życiu rodzinnym, wychowawczym i religijnym, ale także społeczno-politycznym. W naszej najnowszej historii wspominamy bohaterskie łączniczki z Powstania Warszawskiego, czy choćby Danutę Siedzikówną „INKĘ”, symbolizującą najlepsze wzorce miłości do Ojczyzny. To właśnie ta miłość była motywem działania dla wielu kobiet, które zaangażowały się w powstanie i walkę o „Solidarność”. Mroczne lata stanu wojennego pokazały ich niezłomną postawę, ale też przyczyniły się do wielu osobistych i rodzinnych tragedii. Mimo tego nie załamały się wierząc, że ich walka o wolną i niezależną Ojczyznę zakończy się sukcesem.Ta książka jest swoistym hołdem dla ich wspaniałej, nieugiętej postawy. Winniśmy to młodemu pokoleniu, które często nie ma świadomości jak wielką cenę płaciło się za marzenie o wolności.

Materiały historyczno – faktograficzne

Bogusław Dąbrowa-Kostka

GENERAŁOWI DZIĘKUJEMY

Stan wojenny 13 grudnia 1981

„Procarza” sfotografowałem pod Radą Dzielnicową Radą Narodową na osiedlu Zgody w Nowej Hucie w 1982 lub 1983 roku podczas kolejnej miesięcznicy. To nie jest upozorowane zdjęcie. Takich odważnych anonimowych ludzi spotkałem wielu. Byli gotowi na wszystko. Uczestnicząc możliwie we wszystkich solidarnościowych manifestacjach, zazwyczaj spotykałem się z życzliwością. Czasem gdy otaczał nas szereg ZOMOwców, czy sięgający pierwszego piętra gęsty dym łzawiący, udzielano mi schronienia na wyższych piętrach bloków mieszkalnych, skąd mogłem łatwiej fotografować. Manifestanci wiedzieli, że w tłumie byli konfidenci i jako „wolny strzelec” często byłem traktowany podejrzliwie, wręcz wrogo. Uznanie mnie za takiego prowokatora mogło skończyć się mordobiciem – byłem światkiem takich sytuacji.

Materiały historyczno – faktograficzne

30. rocznica powstania

Tajnej Komisji Robotniczej Hutników

Płyta DVD z 30 rocznicy powstania TKRH. Materiału filmowego i fotograficznego było aż nadto. „Obfotografowałem" wszystkich. Dodałem materiały archiwalne z Kroniki Krakowskiej, trochę starych, nieznanych fotografii z zadymy 31 sierpnia 1982 w Nowej Hucie. Kilka piosenek podziemnych m.in. „Uliczny rokendrol” śpiewany i dedykowany przez znanego barda Pawła Orkisza ludziom z Nowej Huty. Są tam również nigdzie dotąd nie publikowane oryginalne dźwięki z nowohuckich zadym. Słychać kanonadę petard z gazami łzawiącymi i okrzyki ludzi walczących z zomowcami.

Materiały historyczno – faktograficzne

*  laureat konkursu „Książka Historyczna Roku”  *

GAZ NA ULICACH

KPN w Krakowie * Stan wojenny 1981-1982

Strajki, konspiracja niepodległościowa, krwawo tłumione demonstracje. Historie młodych ludzi zapomnianych dziś bohaterów walki z wojskową juntą. Fascynująca opowieść o stanie wojennym. Bez retuszu. Bez upiększeń. Prawda o tamtych czasach. Książka pokazuje nie tylko działalność Konfederacji Polski Niepodległej, ale też osób i środowisk dziś zupełnie zapomnianych, które w stanie wojennym w Krakowie odgrywały znaczącą rolę. Powstała po drobiazgowej kwerendzie w archiwach IPN. Materiały SB precyzyjnie skonfrontowano z relacjami uczestników opisywanych wydarzeń, także funkcjonariuszy SB i WSW. Autorzy jako pierwsi opisują mechanizmy pracy operacyjnej SB w aresztach śledczych, w tym działanie Tajnych Współpracowników Celnych. Mroczne historie zza murów aresztów, bohaterska postawa nieraz nastoletnich opozycjonistów, podstępne działanie agentury, relacje z burzliwych walk ulicznych – takiego stanu wojennego nie pokazał dotychczas nikt.

Materiały historyczno - faktograficzne

Leksykon siedleckiej opozycji niepodległościowej ze szczególnym uwzględnieniem „Solidarności”

Polska opozycja, która ukształtowała się w drugiej połowie lat siedemdziesiątych minionego wieku, a następnie okrzepła za sprawą solidarnościowej rewolucji z lat 1980-1981, była fenomenem w skali całego imperium sowieckiego. O ile bowiem w innych krajach bloku, a w ZSRR w szczególności, mieliśmy zwykle do czynienia z nielicznymi dysydentami, to nad Wisłą ruch opozycyjny szybko nabrał naprawdę masowego charakteru. Wprawdzie jedyne całościowe szacunki liczby osób zaangażowanych w aktywny sprzeciw wobec systemu były wówczas sporządzane przez Służbę Bezpieczeństwa, a stosowana przez nią metodologia daleka była od doskonałości, to jednak pozostaje faktem, że w Polsce – i pośród państw bloku sowieckiego tylko w Polsce – ich liczbę do 1980 r. podawano w setkach, a później już w tysiącach. W połowie dekady lat 80. aktywność większości środowisk opozycyjnych osłabła, ale wraz z wejściem w dorosłe życie kolejnych roczników młodzieży, szczególnie ostro kontestującej szarą rzeczywistość PRL, nastąpiło jej odrodzenie. Z tysięcy ludzi, którzy w czasach komunistycznej dyktatury odważyli się zaangażować w działalność opozycji, tylko nieliczni doczekali się dotąd jakiejś formy podziękowania. Dla jednych było nim otrzymanie odznaczenia państwowego, dla innych zaś udokumentowanie ich aktywności w formie opracowania historycznego. Dlatego wciąż pozostaje bardzo wiele do zrobienia na polu upamiętnienia dziejów opozycji niepodległościowej w PRL. Jedną z najbardziej pożądanych jego form są słowniki biograficzne – takie jak przygotowany dużym nakładem sił przez Tomasza Olko „Leksykon siedleckiej opozycji niepodległościowej”. Nie jest to zadanie łatwe, bowiem biografistyka należy do najtrudniejszych działów historiografii. Znacznie łatwiej jest wszak zebrać tom dokumentów, czy opisać własne wspomnienia, niż mozolnie gromadzić setki rozproszonych informacji dokumentujących losy innych ludzi. Każdy, kto kiedykolwiek podjął się tego trudu, wie dobrze, z jakimi problemami trzeba się zmagać.

IV zlot „kaczmarofili” w Marszowicach k/Gdowa

KACZMARSKI UNDERGROUND

Pamiątkowa i nie tylko płyta DVD z „kaczmarski underground”. Zamieściłem tam telewizyjne fragmenty z TVP - „Teleexpres”, „Kronika krakowska”. No i oczywiście sladyshow z Marszowic z podkładem dżwiękowym, a w nim „Kantyczka z lotu ptaka”. Zainteresowani historią najnowszą znajdą tam absolutną perełkę - oryginalną audycję podziemnego „Radia Hutnik”, której emisja odbyła się podczas strajków kwietniowo-majowych 1988 roku z terenu kombinatu HiL w Nowej Hucie. Wszystko to w otoczce archiwalnych zdjęć ze stanu wojennego.

Wspólna droga do wolności

Wilno – Warszawa

Narody nasze poprzez wieki łączyła wspólna historia. Tak było pod Grunwaldem, tak było i w czasach późniejszych. Pomimo burz dziejowych i okresów oddalenia od siebie, historia znów dała nam możliwość życia w przyjaźni i dobrym sąsiedztwie. Nie wolno nam zmarnować takiego daru.

Album ten poświęcamy rocznicy wspólnego zwycięstwa pod Grunwaldem, a także ofiarom zbrodni sowieckiej w Wilnie pod wieżą telewizyjną oraz w Miednikach.

ROPCiO i KPN w Krakowie tom I (1977-1981)

Prześladowani, wyszydzani, zapomniani...

NIEPOKONANI

Piszę tę książkę (zaplanowaną na trzy tomy), choć nie jestem historykiem ani dziennikarzem. Piszę ją, bo przez 20 lat III RP nie zrobił tego nikt inny.

Piszę ją, bo mam dość półprawd, przemilczeń i manipulacji – dość prac historycznych pokazujących historię polskiego marszu do niepodległości, pisanych na bieżące polityczne zamówienie. Te nierzetelne opracowania powstają najczęściej za niemałe publiczne pieniądze. Ja żadnych dotacji nie mam. Mimo to zdecydowałem się zebrać relacje świadków, zgromadzić dokumenty i opisać ostatnie kilkanaście lat walki krakowskiego środowiska niepodległościowego.

Historia upadku PRL jest pisana przez zwycięzców – uczestników ugody Okrągłego Stołu. Są tu dwa obozy, różniące się głównie stosunkiem do osoby Lecha Wałęsy, ale to tylko jeden z kilku szczegółów. Poza tym wszyscy są zgodni – Michnik, Kaczyński, Tusk czy Frasyniuk. Pokazała to znakomicie uchwała przyjęta przez Sejm w rocznicę Okrągłego Stołu, wychwalająca ten fundament III RP. Przyjęto ją zgodnie, bez głosu sprzeciwu.

Nie znalazł się żaden Rejtan.

 więcej o KPN >>

recenzja książki i wywiad w prasie polonijnej >>

Materiały Historyczno - faktograficzne

„Nadchodzi nasz czas”

Federacja Młodzieży Walczącej 1984 - 1990

Oddajemy do rąk czytelników okolicznościową, pamiątkową publikację poświęconą jednej z największych młodzieżowych organizacji antykomunistycznych w historii. Historia Federacji Młodzieży Walczącej to suma niezwykle ciekawych i frapujących opowieści o bardzo młodych, pełnych zapału, odwagi i wiary ludziach, którzy mimo szykan i zagrożeń, nie potrafili żyć biernie pod butem czerwonej dyktatury. Ta publikacja to zaledwie przyczynek i zachęta dla badaczy, by niezasłużenie zakurzoną historię FMW i jej bohaterów przypomnieć i zbadać dogłębnie.

***

Cały uzyskany dochód ze sprzedaży tej publikacji zostaje przeznaczony na badania i kolejne publikacje poświęcone Federacji Młodzieży Walczącej.

 czytaj więcej: FMW >>

Materiały Historyczno - faktograficzne

„KRZYŻ POLSKI”

Idea wzniesienia Pomnika Krzyż Polski zrodziła się w szeregach środowisk Żołnierzy Państwa Podziemnego. Kamień węgielny pod budowę pomnika poświęcił Ojciec Święty Jan Paweł II.
Twórcą projektu jest prof. Wiesław Bielak, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Na cokole Pomnika znajduje się napis: „Poległym i walczącym za Wolną i Niepodległą Polskę w latach 1939-1989 i nadal...” Miejsce usytuowania monumentu nie jest przypadkowe – Pomnik wznosi się u podnóża Giewontu, szczytu jakże mocno wpisanego w polską historię i polską tradycję. 30 maja pomnik został odsłonięty. Na płycie znajduje się zapis filmowy z „Apelu Poległych” odczytanego podczas uroczystości odsłonięcia pomnika oraz galeria foto z mszy św., odsłonięcia pomnika i koncertu.

 czytaj więcej: Leszek Jaranowski

Materiały Historyczne - Rolf Sawinski, Jarosław Leszczełowski

Od nazistowskiej twierdzy do polskich koszar

Historia obiektu w Budowie koło Złocieńca

W 2007 roku najpierw w audycji radiowej koszalińskiego radia, a później w złocienieckiej prasie lokalnej gruchnęła wieść o tajnych obozach wojskowych dla działaczy „Solidarności”, które miały działać w między innymi Budowie w latach 1982-1983.

***

...Każda dziura w ziemi na terenie dzisiejszych koszar staje się w oczach bezkrytycznych amatorów tajemnic III Rzeszy bunkrem lub lub tajemniczym tunelem. Dużą popularność zdobyła sobie historia o tunelach łączących złocieniecki pałac von Grisheimów z Ordensburgiem nad Krosinem. Inna opowieść – o rzekomej podziemnej fabryce – została opisana z wielką powagą w powojennych publikacjach, dotyczących dziejów regionu...

  czytaj więcej: Rolf Sawinski, Jarosław Leszczełowski

Info o „Dzikim” Krzysztofie Kornasiu, drukarzu podziemnej gazety „Hutnik” 

zostało przeniesione do Galerii „S” na stronę „dzień drukarza w Nowej Hucie”.

Adres: http://www.darpoint.pl/images/Galeria%20dzien%20drukarza/dzien%20drukarza.htm

Materiały Historyczne - Fundacja Muzeum Czynu Zbrojnego

„ZESZYTY HISTORYCZNE"

nr 13  poświęcony kresowiakom

Kresowiacy w Nowej Hucie.

Kolejny numer Zeszytów Historycznych poświęcamy jest mieszkańcom Nowej Huty, którzy w okresie powojennym przybyli tu z Kresów Wschodnich Polski, ziem zabranych Polsce przez Związek Radziecki. Jak wielka liczba zasiedliła Nową Hutę, nikt już dzisiaj nie odpowie na to pytanie. Wiadomo, że była to pokaźna ilość. W Nowej Hucie, ludzie ci, sterani swoimi przejściami, powoli asymilowali się z pozostałymi mieszkańcami, z czasem zapominając o swojej tragicznej przeszłości.
W niniejszym Zeszycie Historycznym, prezentujemy parę życiorysów ludzi wywodzących się z Kresów Wschodnich i wspomnieć o ich trudnych przeżyciach.

  czytaj więcej: „Zeszyty historyczne"

Materiały Historyczno - faktograficzne

„STRAJK TRWA”

Czterdziestosiedmio minutowy zapis na płycie DVD z obchodów 20. rocznicy strajków kwietniowo-majowych w byłym kombinacie metalurgicznym Huta im. Lenina w Nowej Hucie.

Fotograficzna relacja Leszka Jaranowskiego zaczyna się wprowadzeniem w atmosferę tamtych, minionych dni pokazem zdjęć ze stanu wojennego w Krakowie. W tle znamienna homilia ks. prof. dr ha. Henryka Witczyka wygłoszona w kościele Na Szklanych Domach w dniu 19 maja 2008 roku podczas rocznicowej mszy w intencji Ojczyzny.

 czytaj więcej: Leszek Jaranowski

Materiały Historyczne - Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego

„STAWILIŚMY OPÓR...”

ANTYKOMUNISTYCZNE ORGANIZACJE MŁODZIEŻOWE 

W MAŁOPOLSCE W LATACH 1944-1956

Zaledwie od kilku lat mówi się o „drugiej konspiracji”, konspiracji, której uczestnicy wierząc w pełne odzyskanie niepodległości działali przeciw Sowietom i współdziałajacym z nimi komunistom tak jak wcześniej, w latach 1939-1945 przeciw Niemcom. Znaczną grupę w podziemnej walce po roku 1945 stanowili ludzie młodzi...

 czytaj więcej: Wojciech Hausner

Janina L. Cunnelly – „Julia"

Najnowsza powieść Janiny L. Cunnelly autorki „Ogona rajskiego ptaka”.

W pięknej europejskiej prowincji, Krakowie, Julia, rzeźbiarka i właścicielka antykwariatu reaguje na rozpad swojego małżeństwa chorobą psychiczną - cyklofrenią. Okazuje się jednak, że w świecie, w którym się porusza  sprawa normy zachowania  jest  bardzo dwuznaczna. Rzeczywistość i znajomi Julii przekraczają często miarę ekscentryczności, co bywa  czasami zabawne, ale przyświadcza też, że prowincja wkracza do nowoczesności adaptując też jej negatywne cechy – egoizm, brak miłości, obojętność, dezorientację i wyra- chowanie. Julia dojrzewa, jako człowiek. Staje się mądrą kobietą, doświadcza miłości, klęski, rozczarowań i przyjaźni by w końcu odnaleźć własną tożsamość w niezależności się i w powrocie do sztuki. Barwna opowieść i refleksja o ludziach współczesnego Krakowa i ich nowej europejskości, która poszukuje chcąc pogodzić tradycję z presją nowych wyzwań.

  czytaj więcej: Janina Cunnelly

Solidarność Walcząca

Artur Adamski „KORNEL"

Nieznany, a pasjonujący kawałek historii Polski! Przewodniczący Solidarności Walczącej opowiada o dziejach organizacji i o własnej drodze życiowej. Bezcenna książka dla wszystkich zainteresowanych dziejami najnowszymi.

 czytaj więcej: Artur Adamski

Materiały Historyczne - Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego

„SOWINIEC" Nr 29

„Hutnik" – monografia największego w kraju zakładowego pisma podziemnej Solidarności. Na podstawie pracy doktorskiej Pawła Należniaka.

„Bez Dekretu" zarys historii pisma – Maria de Hernandez-Paluch.

Uherce – obóz internowania. „Zaglądali do kufrów, zaglądali do waliz. Nie zaglądnęli do dupy, a tam miałem socjalizm".

czytaj więcej: CDCzN – Biblioteka Jagiellońska

Polska i „Solidarność" widziana po latach

„Dlaczego wyszło to nam inaczej"

Polska i „Solidarność" widziana po latach

 Lech Wałęsa – Zamknąć rozdział „Solidarności" walczącej o demokrację i pluralizm, otworzyć „Solidarność" niezależnie od podziałów i od tego gdzie kto jest.

Jan Krzysztof Bielecki – Ani wtedy nie byłem, ani obecnie nie jestem przekonany do słuszności polityki „grubej kreski".

Maciej Iłowiecki – Moja wypowiedź, bardzo krytyczna wobec dnia dzisiejszego, nie oznacza czarnowidztwa i pesymizmu.

Zbiór unikatowych wypowiedzi 74 działaczy podziemia „Solidarnościowego" z całej Polski.

Tomasz Olko – Fundacja Gazety Podlaskiej

Materiały Historyczne – 25 lat PP „SZ"

Porozumienie Prasowe 

„Solidarność Zwycięży"

Dlaczego walka?

Aby zwyciężyć.

Aby obronić najsłabszych i tych, którzy cierpią nędzę, głód i więzienie.

Aby nie dać się zniewolić.

Aby być wiernym tradycji Ojców i Dziadów: 

„Za Waszą i naszą wolność".

Aby pokazać światu, iż złu i przemocy można i trzeba się przeciwstawić.

Aby nie zatracać się w biernym oporze, lecz wspomagać go czynem.

Aby doprowadzić do sprawiedliwej społecznej ugody.

Aby dać świadectwo naszej godności.

Aby żyć.

czytaj więcej: PP „Solidarność Zwycięży"

Materiały Historyczne - Fundacja Muzeum Czynu Zbrojnego

 „ZESZYTY HISTORYCZNE"

 nr 10 poświęcony  Cz. Łotarewiczowi

Wspomnienia człowieka – legendy Czesława Łotarewicza.

Żołnierz AK II batalionu 77 pułku piechoty – Okręg Nowogrodzki. Skazany na 20 lat łagrów o specjalnie zaostrzonym rygorze w Noworylsku. Uczestnik (świadek) w słynnym powojennym „Procesie 16". 

Po 13 latach został zwolniony i powrócił do Ojczyzny. W 2007 roku wybrany przez czytelników „Głosu – Tygodnika Nowohuckiego" „Nowohucianinem roku 2006".

czytaj więcej: „Zeszyty historyczne"

Poezja

Marek Wawrzyński

„WIERSZE ZBIOROWE"

Marek Wawrzyński – z nadesłanego tomiku „na stronach” wybieram trzy miniaturki. Tak. najprostsza definicja poezji mogłaby brzmieć: różni się od prozy niniejszą ilością słów. Mistrzostwo poety polega na tym, że może za pomocą kilkudziesięciu słów wiele opowiedzieć. Tak je ze sobą zestawia, taką z nich tworzy układankę, że z tej nikłości słów wynika wiele, jeśli oczywiście czytelnik układanki zwanej wierszem jest inteligentnym, wrażliwym odbiorcą. Poeta w piękny i zarazem wyrafino-wany sposób dobiera słowa, wybiera najcelniejsze, trafiające prosto do serca, podaje je w odpowiedniej otoczce skojarzeniowej. I takie są miniaturki Marka Wawrzyńskiego – poety, który przybył przed laty do Krakowa z Nowosielec koło Sanoka. Bardzo obrazowe, niekiedy impresjonistyczne, powściągliwe w wyrażaniu uczuć, nawiązujące do formy haiku i chciałoby się powiedzieć – szlachetnie dyskretne.

 czytaj więcej: Marek Wawrzyński

Materiały Historyczne - Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego

„SOWINIEC" Nr 30

Tomasz Gąsowski – Los żołnierza polskiego na Wschodzie

Grzegorz Baziur – Konspiracyjne organizacje młodzieżowe nawiązujące do tradycji piłsudczykowskiej w województwie krakowskim

Zapiski Henryka Kroka-Paszkowskiego – konspiratora, legionisty i generała Wojsk Niepodległej Polski

Jerzy Sosenko – Pod cudzym nazwiskiem. Wspomnienia z wojny 1920 r.

Jacek Klaś – Walka o „Solidarność" w czasach, gdy inni stracili nadzieję.

 czytaj więcej: CDCzN – Biblioteka Jagiellońska